Een groot compliment voor de boeren van Farmers Defence Force en Agractie. De boerenacties hebben de melkveesector in een paar weken tijd geweldig vooruit geholpen. Dankzij hun gewaagde initiatief is er volop beweging gekomen.
Dinsdag 1 oktober was de eerste grote boerendemonstratie sinds 1990. Spontaan trokken melkveehouders en akkerbouwers van alle leeftijden en lagen samen op. Op naar Den Haag, met hun enige wapen, de trekker. Daar maakten ze een krachtig statement: wij willen echt wel, maar er zijn grenzen. In wat je van ons kunt vragen, in de beperkte rek die er nog in ons systeem zit. Het was een emotionele en indrukwekkende wanhoopskreet: de kreet van het gewone platteland tegen het elitaire dedain van de stad. En de burgers begrepen het, zelfs in de stad. Ze applaudisseerden, staken de duimen omhoog voor de spontane boerenactie, spraken voor camera’s hun steun uit voor de boeren. Misschien ook wel omdat ze voelden dat de boeren eigenlijk ook een beetje opkwamen voor hún belangen: voor de burger die hier en daar toch ook behoorlijk wordt genaaid door Den Haag.
Domino-effect
Die legendarische actiedag op het Malieveld zorgde voor een domino-effect. Er was geen krant, geen radio en geen televisieprogramma waar de afgelopen twee weken géén melkveehouder voorbijkwam. Ook omdat het grote succes van dinsdag 1 oktober boeren in verschillende provincies stimuleerde om op dezelfde manier ten strijde te trekken tegen een stelletje losgeslagen landbouwgedeputeerden. Die meenden landbouwminister Schouten te moeten overtreffen met nog strengere stikstofregels. Zelfs LTO meldde zich daardoor voor de verandering vol bravoure aan het front bij de provinciale trekkeracties. Dat er bij de actie in Groningen een voordeur sneuvelde was niet geheel onbegrijpelijk, gezien de dieper liggende emotie die daar vanwege de gevolgen van de gaswinning zit .
Eindelijk echte aandacht in algemene media voor het verhaal van de melkveehouderij
Dankzij al die indrukwekkende trekkeracties, allemaal voortgekomen uit dinsdag 1 oktober, was er bij alle media – de vaak onder boeren verfoeide randstedelijke voorop – eindelijk aandacht voor het verhaal van de melkveehouderij. Eindelijk! Waarom ze zich zo miskend voelen. Wat hun zo dwars zit. Dat ze wel willen, maar door het systeem vaak niet kunnen. Tot en met Jeroen Paauw, Eva Jinek en Matthijs van Nieuwkerk aan toe, overal was er ineens een en al luisterend oor en begrip voor de boer. Dat is wat mij betreft dé grote winst van de actie.
Brallerige actiedag
Gisteren, woensdag 16 oktober, de tweede landelijke actiedag, was opnieuw indrukwekkend. Al die jonge boeren en boerinnen die uit alle uithoeken van Nederland op de trekker naar Den Haag kwamen om te vechten voor hun toekomst. Toch verliet ik Den Haag gisteren niet met het bijna euforische en emotionele gevoel waarmee ik het Malieveld op dinsdag 1 oktober, de eerste grote landelijke boerenactiedag, wel verliet. Het was deze keer vooral een actiedag zonder toegevoegde waarde. Een herhaling van zetten, met veel sprekers die hun riedeltje nog een keer mochten overdoen, maar dan op veel scherpere toon. In een teneur van: de meeste politici in Den Haag, wetenschappelijke instituten en landelijke media zijn vuile linkse ratten. Wij hardwerkende boeren doen het fantastisch en buigen voor niemand. Nu niet, nooit niet. En als Den Haag niet precies doet wat wij zeggen, komen we terug. Punt. Het klonk dreigend en militant.
Twee volksmenners pur sang – Thierry Baudet en Geert Wilders – kwamen de toch al wat brallerige actiedag fijntjes afblussen met een bitter smakende cocktail van populisme. Willen we meer of minder stikstofregels? Man, wat een foute knipoog van Geert Wilders naar zijn beruchte Marokkanenuitspraak. Maar meer nog dan dat miste de toon van de organisatie gister empathie en respect. Naar politici, naar andersdenkenden, naar al dan niet foute instituten als het RIVM en zelfs een beetje naar de burger. Wederzijds begrip voor elkaar moet van twee kanten komen. Respect kun je niet afdwingen, wel verdienen. En hoeveel gelijk je ook denkt te hebben, gelijk hebben is niet altijd gelijk krijgen. Met alleen maar roepen ‘we willen niks, nu niet en nooit niet’ red je het uiteindelijk niet.
Respect kun je niet afdwingen, wel verdienen
Acties succesvol
Wat hebben al die trekkeracties de melkveehouders nu concreet opgeleverd? Ik vind het persoonlijk een groot succes. Boeren worden weer serieus genomen en dat geeft jonge boeren een ‘boost’ om weer met meer zelfvertrouwen naar de toekomst te kijken. De stikstofmetingen, in de melkveesector al jaren omstreden, zijn inmiddels in heel Nederland aan grote twijfel onderhevig. Met meten zal de waarheid op tafel komen. Nog een winstpunt is dat kritisch wordt gekeken naar wat precies natuur is en of er voldoende balans zit in de afweging die er tussen economie en natuurontwikkeling wordt gemaakt. Last but not least, er is, ondanks een akkefietje hier en daar, begrip en goodwill gekweekt bij de burgers. Met de nadrukkelijke waarschuwing dat over een paar weken opnieuw met de trekkers in Den Haag of op provinciehuizen gaan staan echt ‘too much’ is.
Alom mooie resultaten dankzij de acties. Wat blijft is dat de melkveehouderij in het overvolle Nederland hier voor de wat langere termijn niet mee wegkomt. Met elke nieuwe trekkeractie zal de publieke steun en sympathie, die er nu nog is, meer afbrokkelen. En na stikstof komen er tien nieuwe stoffen die volgens een deel van de samenleving en de politiek vragen om halvering van de veestapel of een andere inrichting van het huidige landbouwsysteem. Leuk of niet, dat is iets waar de melkveehouderij in landbouwstad Nederland een passend antwoord op moet zien te vinden.
