Streven naar een hoge voerefficiëntie is prima, maar efficiënt omgaan met beschikbaar ruwvoer gaat duidelijk verder dan kijken naar één cijfer. Dat stelt voedingsspecialist Frens Hoeve.
‘Als de melkveehouder een voerefficiëntie van 1,5 haalt, loopt het waarschijnlijk prima. Maar als het aandeel vaarzen in een koppel relatief hoog is, bijvoorbeeld bij een groeiend bedrijf, dan kan een voerefficiëntie van 1,4 minstens zo goede score zijn’, zegt Frens Hoeve. Hij is voedingsspecialist bij Speerstra Feed Ingrediënts en houdt zich intensief bezig met sturen op optimale voerefficiëntie.
Met de gewonnen graskuilen van afgelopen voorjaar en zomer ziet hij melkveehouders worstelen.
Bij de vroeg gewonnen kuilen is het probleem volgens Hoeve vaak dat deze relatief nat zijn en het eiwit hieruit in één keer vrijkomt in de pens. ‘Daarnaast komen uit deze kuilen vaak veel melkzuurbacteriën vrij. Daar kan de koe niet direct wat mee. Dat moet eerst omgezet worden naar propionzuur. Lukt dat niet, dan zal de melkproductie tegenvallen en ligt pensverzuring op de loer. Je kunt overwegen om gistproducten als Diamond V in te zetten. Daarmee wordt het proces van melkzuurbacteriën omzetten naar propionzuur ondersteund.’
‘Te veel herkauwen is ook niet per se goed’
Hoeve noemt het toevallig en interessant dat dit type gistproducten dit jaar ook goed passen bij de droge, taaie graskuilen waar veel melkveehouders mee moeten werken. ‘Het ruw eiwit in die kuilen is vaak laag, maar dat komt door de enorme hoeveelheden die per snede zijn geoogst. De kwaliteit van het eiwit is meestal wel erg hoog en bestendig, maar komt daarom grotendeels niet in de pens maar pas in de darm vrij. In de pens is, door die taai afbreekbare kuil, wel een hoog aandeel ruwe celstof aanwezig. De bacteriën die die ruwe celstof moeten afbreken, hebben 24 uur per dag een stikstofbron nodig. Als melkveehouder kun je die via extra soja en raap aanbieden, maar vaak is dat een dure optie. Gewoon voerureum toevoegen is een optie, maar dat lost in twee uren op. Ik adviseer liever om 50 tot 100 gram NitroShure per koe te voeren. Dat komt in acht uren verdeeld vrij in de pens.’
Zo’n product is toch ook niet gratis? ‘Dat klopt. Het kost tussen de € 0,13 en € 0,26 per koe per dag. Bij een melkprijs van circa € 40 per 100 kilo melk is het al snel lonend en kan het goed concurreren met bijvoorbeeld extra soja voeren.’
Ook de kritische geluiden over het voeren van ureum kent Hoeve, maar hij deelt de visie niet dat ureum toevoegen onnatuurlijk zou zijn. ‘Kijk nog eens naar de natte, vroeg gewonnen, graskuilen die een categorie boeren nu dus voert. Daar zit net zo goed veel ureum in en daarover doen we niet moeilijk.’
Gezonde koeien
Nog even terug naar het cijfer voerefficiëntie. Als bijvoorbeeld droge graskuil onvoldoende goed wordt opgenomen, blijft de voerfermentatie onder de maat. Het gevolg is een melkproductie die achterblijft en een voerefficiëntie die onder druk komt te staan. De vraag is hoe erg dat is als de koeien wel gezond zijn. ‘Wanneer de koeien veel herkauwen of wanneer het melkureum op bijvoorbeeld 22 ligt, wil dat niet automatisch zeggen dat de pens gezond is en optimaal functioneert. Te veel herkauwen kan ook en als de pens niet goed werkt, gaat het melkureum soms omhoog terwijl er in de pens wellicht te weinig eiwit beschikbaar is. Maar sowieso is de situatie in dit voorbeeld vervelend, omdat je melkgeld laat liggen’, zegt Hoeve. ‘Een hoge voerefficiëntie haal je alleen als de koeien gezond zijn en veel melk produceren op basis van het voer dat ze krijgen aangeboden. Om die reden moet je streven naar gezonde koeien die optimaal produceren. Realiseer je dat, dan is het gevolg automatisch een hoge voerefficiëntie.’
