De NRC staat sinds jaar en dag te boek als een kwaliteitskrant. Van een kwaliteitskrant verwacht ik dat bij het schrijven van een onderwerp de moeite wordt gedaan om beide kanten van de medaille te belichten. Als lezer kan ik dan zelf mijn eigen mening vormen. Na het lezen van het interview met Jan Douwe van der Ploeg en het daarop volgende hoofdredactionele commentaar in de krant van 28 augustus, werd ik niet bevestigd in het beeld dat NRC een kwaliteitskrant is. Eerder krijg je de indruk dat een reeds lang gepensioneerde Wageningse hoogleraar weer eens wordt uitgenodigd om de vooringenomen mening van de Randstedelijke redactie te bevestigen. Die mening is weinig verrassend: ‘Het verdienmodel van de intensieve landbouw is failliet’.
Welk verdienmodel?
Het moet volgens de twee artikelen totaal anders. Nergens wordt duidelijk wat dan het concrete verdienmodel moet worden waarmee boeren op kunstmatig klein gehouden bedrijven vooruit kunnen. Ook wordt gesuggereerd dat de hedendaagse landbouw het gevolg is van een sluw complot van een op winst beluste agribusiness, met de Rabobank als de grote aanvoerder. De werkelijkheid is dat de Nederlandse landbouw zo imposant is geworden door excellerende ondernemers- en handelsgeest in een extreem vruchtbare delta. Let wel: daarbij jarenlang gestimuleerd door Europees landbouwbeleid. Tel daarbij op de ligging nabij koopkrachtige bevolkingscentra – de driehoek Parijs-Berlijn-Londen – en het succes is voor een belangrijk deel verklaard. Logisch toch, dat je daar, als deelnemer van dat complex, niet zonder slag of stoot afscheid van neemt? Een complex dat zorgt voor een bijdrage van 8% aan het BNP en waar aan elke melkveehouder vijf fulltime banen hangen.
The best of both worlds
Dat er niet alleen in Nederland maar wereldwijd grote opgaven liggen om voldoende voedselproductie te combineren met schoner water, schonere lucht en meer biodiversiteit, is voor vriend en vijand kraakhelder. De interessante vraag is hoe je dat doel kunt bereiken. Zowel de stroming die zich richt op extensief, natuur-inclusief en biologisch als de stroming die zich richt op groot, intensief en hulp van technologie hebben daar interessante antwoorden op. Probeer dáar als kwaliteitskrant eens op in te zoomen. Zet Jan Douwe van der Ploeg een keer naast Aalt Dijkhuizen. En laat beide eens vertellen hoe de wereld van voedselproductie er een stukje beter uit kan zien. Dan kan ik als lezer mezelf een mening vormen over welke weg mij het meeste aanspreekt. Misschien wil ik het beste van beide werelden dan wel combineren.
Complex van factoren
De Leeuwarder Courant – die graag aanschurkt tegen het grote NRC en tegenwoordig onder dezelfde uitgever valt – doet ook nog een duit in het zakje. Maarten Pennewaard schrijft dat de Nederlandse landbouw veel te veel stikstof uitstoot en dat de natuur daardoor in deplorabele staat verkeert en de gezondheid van burgers aantast. Zonder ook maar een spoortje nuance aan te brengen. Beste man, verdiep je eens in het enorme complex van factoren dat van invloed is op de staat van de hedendaagse natuur en de gezondheid van de burger. Je zult versteld staan hoezeer de wereld ten opzichte van de geromantiseerde jaren ’50 en ’60 is veranderd. De landbouw keer op keer aanwijzen als de grote boosdoener is erg kortzichtig en een kwaliteitskrant, die beide pretenderen te zijn, onwaardig.
Jelle Feenstra
