Melkveehouderij en zorg zijn bij de Maargies Hoeve onlosmakelijk met elkaar verbonden. Sinds het wegvallen van de melkquotering is de melkproductie van het bedrijf meer dan verdubbeld naar vier miljoen kilo per jaar. Dat lukte onder meer door de aankoop van een ander bedrijf. De zorgtak groeit mee.
Een minishovel is niet te vinden in en om de gebouwen van de Maargies Hoeve in Kallenkote (Ov.). Maar er staan wel tien kruiwagens en eenzelfde aantal mestvorken. ‘We hebben veel handjes die wat kunnen doen. Iedere dag zijn binnen dit bedrijf zo’n dertig zorgdeelnemers aan het werk’, vertelt Sietze Fokkinga. Hij is bedrijfsleider van de Maargies Hoeve. Fokkinga werkt er al 20 jaar en was al die jaren nauw betrokken bij de enorme ontwikkeling die het bedrijf doormaakte onder aanvoering van ondernemer Lu Nijk. Nijk is volgens hemzelf een echte boer. Maar wel een boer die meer wil dan alleen koeien. ‘Dat was de reden om in 2001 naast de melkveehouderij te beginnen met een zorgtak. Nijk: ‘We begonnen met één jongen, en die werkt nog steeds hier.’ Nijk houdt niet van half werk. Hij volgde een SPW-opleiding (Sociaal Pedagogisch Werk) om ook de zorgtak professioneel uit te kunnen voeren. Toen zowel de zorg als de melkveehouderij verder groeiden, is de melkveehouderij meer onder de hoede van Fokkinga gekomen en richt Nijk zich meer op het managen van de overige activiteiten. In 2010 is de boerderij uitgebreid met een theeschenkerij waarin zorgdeelnemers veel van de werkzaamheden uitvoeren.
‘Via de fokkerij hebben we vol op meer melk ingezet’
‘Door deze horecatak komen er iedere dag veel bezoekers. Ze mogen gratis rondkijken op de boerderij. Dit maakt het voor ons nog belangrijker om te zorgen dat alles er netjes bij ligt’, vertelt Fokkinga. ‘Mensen zien alles. Ook al ligt er maar 1 van de 15 kalveren niet op schoon en droog stro, dan krijg je het al te horen.’ Volgens ondernemer Nijk valt niet te zeggen welke bedrijfsactiviteit bepalend is voor het rendement van het bedrijf. ‘Zorg en veehouderij zijn in de loop der jaren volledig met elkaar verstrengeld geraakt. Het een kan niet zonder het ander.’ Net als de zorgtak is ook de melkveetak de afgelopen jaren flink gegroeid. In de laatste jaren van het quotumtijdperk leverde het bedrijf jaarlijks zo’n 2 miljoen kg melk. Dit gebeurde met koeien met een jaarproductie van 8.000 kilo. ‘Onze strategie was gericht op het zo goedkoop mogelijk volmelken van het quotum.’
Gaspedaal ingetrapt
Veel mensen aan het werk
Bij de Maargies Hoeve in Kallenkote zijn er niet alleen veel zorgdeelnemers; er staan ook veel mensen op de loonlijst. In totaal ruim veertig.
Daarnaast zijn er ook nog vijftien vrijwilligers op het bedrijf actief. Een groot deel van de medewerkers werkt in deeltijd. Dat geldt ook voor de melkers. ‘Er zijn er een paar die niet vaker dan twee keer per maand melken. Ook op hen zijn we zuinig omdat we flexibeler zijn door een grote pool van melkers’, vertelt bedrijfsleider Fokkinga. Inmiddels zijn ook drie kinderen van ondernemer Lu Nijk in het bedrijf actief.
Het wegvallen van het quotum was voor Nijk en Fokkinga aanleiding om de bedrijfsstrategie radicaal te wijzigen. Ze trapten het gaspedaal diep in. Daar begonnen ze via fokkerij al een aantal jaren eerder mee (lees ook: ‘Sinds 2012 vooral melkstieren ingezet’). ‘Onze inzet was om volop te gaan melken’, vertelt Fokkinga. ‘We wisten dat er op enig moment weer een nieuwe vorm van productiebeperking zou komen. Daar wilden we op voorsorteren. In 2015 zijn we overgestapt op driemaal daags melken en hebben we de krachtvoerkraan helemaal opengedraaid. Bij de toenmalige melkprijs kon dat zeker uit.’ De gemaakte keuzes pakten goed uit. Vorig jaar kocht Nijk in het nabijgelegen Wapserveen een melkveebedrijf met 60 hectare grond erbij. Op dit bedrijf staan nu het oudere jongvee en de droge koeien.
De totale bedrijfsoppervlakte groeide door de aankoop naar 240 hectare.Ook de melkproductie nam verder toe. Het afgelopen jaar leverde de Maargies Hoeve ruim 4 miljoen kilo melk af. Er zijn ongeveer 370 melkkoeien die gemiddeld 11.000 kilo met 4 procent vet en 3,45 procent eiwit produceren. Fokkinga vertelt dat hij recent nog heeft gerekend aan het drie keer daags melken. ‘Je zou kunnen veronderstellen dat het niet uit kan omdat we het met betaalde arbeid doen. Dat blijkt echter wel het geval te zijn. Ook hier geldt dat zorgdeelnemers positief bijdragen. Daadwerkelijk melken doen ze niet, maar wel allerlei klusjes daaromheen zoals het opdrijven van de koeien en de boxen schoonmaken.
Melk voor AH
Recent hebben Fokkinga en Nijk weer een keuze gemaakt die bepalend is voor de bedrijfsvoering. Ze stappen over van FrieslandCampina naar melkafnemer Royal A-ware om daar deelnemer te worden aan de melkstroom voor supermarkt Albert Heijn. Fokkinga: ‘Het is vooral een rekensom. Meedoen aan dit duurzaamheidsconcept levert ons 3 cent extra per kilo melk op. Daar moeten we een aantal zaken voor doen. Daarbij gaat het niet om grote investeringen maar vooral om managementaanpassingen.’ Nijk vult aan: ‘Deze koerswijziging past precies bij de visie die landbouwminister Schouten recent heeft gepresenteerd. Duurzamere melk produceren past ook bij het verhaal van ons bedrijf.’Eisen waaraan de Maargies Hoeve voor de AH-melkstroom moet voldoen is: niet meer dan 18.000 kg melk per hectare grasland produceren. Om hieraan te voldoen, gaat de Maargies Hoeve geen snijmais meer telen. Aan de eis dat minimaal 10 procent van het grasland kruidenrijk moet zijn, kan het bedrijf redelijk eenvoudig voldoen omdat er al veel graslandpercelen zijn waar voor de randen een beheercontract is afgesloten.Het bedrijf is straks verplicht om de koeien krachtvoer te geven dat aan de zogenoemde GMO-vrije VLOG-eisen voldoet. VLOG-voer is duurder maar bedrijfsleider Fokkinga rekende uit dat de meerkosten beperkt kunnen blijven tot 1 cent per kilo melk. ‘Omdat het aandeel snijmais in het rantsoen omlaag gaat, hoeft het krachtvoer minder dure eiwitrijke grondstoffen te bevatten.’Nijk en Fokkinga zien deelnemen aan de melkstroom voor Albert Heijn als een mooie uitdaging. ‘En als het ons niet brengt wat we verwachten, zetten we er weer een streep door.’
Vooral melkstieren ingezet
Sinds 2012 hebben de melkveehouders van de Maargies Hoeve bij de stierkeuze de nadruk gelegd op vererving van kilogrammen melk. ‘Vanaf het moment dat we wisten dat de melkquotering zou gaan verdwijnen, hebben we gemikt op zo veel mogelijk melk. De gehalten, waar we voorheen prioriteit aan gaven, hebben een aantal jaren op het tweede plan gestaan’, zegt Fokkinga.In de fokkerij werkt het bedrijf nauw samen met spermadistributeur GGI Holland, waarvan ze ook bolussen betrekken om preventief een goede vruchtbaarheid te stimuleren. Bij de stierkeuze laat Fokkinga zich al jaren leiden door paringssysteem Triple aAa. ‘Veel tijd besteden aan de stierkeuze doe ik niet. De Triple A-code van een koe bepaalt welke stier erin gaat. Werken met het systeem zorgt voor een uniformere melkveestapel.’
