Witte rook in Den Haag, het coalitieakkoord ligt op tafel. Een akkoord waarin landbouw een stevige plek opeist. En jazeker, daar ben ik blij mee! Maar als realist zie ik ook dat één zwaluw geen zomer maakt. Want kan het kabinet überhaupt wel slagen?
Plat gezegd doet de inhoud van het coalitieakkoord er helemaal niet meer toe. Mensen zijn per definitie voor of tegen. Meteen na publicatie barst het los. ‘Dit akkoord gaat voorbij alle klimaat- en milieuproblemen.’ ‘Achterbaks dat ze samenwerken met Wilders.’ ‘Ze sluiten hun ogen voor stikstof.’ Citaten die niet afkomstig zijn uit de voetbalkantine.
En zo gaat het tegenwoordig. Gangbaar versus biologisch, Joost Klein versus de EBU en je bent voor Farmers Defence Force of tegen. Want als je niet voor bent, ben je automatisch tegen. Je wordt gedwongen een kamp te kiezen, of erger, je wordt in een kamp geplaatst. In de politiek ben je voor Wilders of tegen, voor natuur of voor boeren. De kampen schuiven steeds verder uit elkaar en de kloof lijkt onoverbrugbaar.
En laat ik duidelijk zijn, het gaat hier niet om goed of fout, maar om de strijd om medestanders, likes en volgers. De beide kampen leveren brandstof om de tegenstellingen duidelijk te maken en met maar één boodschap: ‘Als je niet voor mij bent, ben je tegen mij!’ De verdeeldheid heerst. Het is een ramp die zich in stilte voltrekt. Ik zie het zelfs als een van de grootste bedreigingen voor het voortbestaan van mijn bedrijf en misschien zelfs wel voor onze samenleving. Niemand is hierbij gebaat. Problemen worden niet opgelost, mensen worden persoonlijk onheus bejegend en de sector raakt verdeeld. Degene die de brug probeert te bouwen, loopt het risico als zondebok te eindigen. Denk bijvoorbeeld aan Alex Datema die met een visie vanuit de Rabobank een brug probeert te slaan naar de toekomst, met alle persoonlijke gevolgen van dien. Tot een huisbezoek van ontredderde collega’s die hun zorgen persoonlijk komen uiten toe.
Maar de wereld is niet zwart-wit. Er is een hele grote zwijgende groep midden tussen de kampen die helemaal geen zin heeft om te kiezen. Die bereid zijn stappen te zetten die nodig zijn voor een gezonde toekomst, maar rondlopen met vragen en dilemma’s die voor hun toekomst van groot belang zijn. ‘Hoe behoud ik een toekomstbestendig bedrijf, dat ik kan overdragen aan de volgende generatie.’ Mensen willen gehoord worden en dat heeft niks te maken met het aantal decibel waarop iets wordt verteld. We zijn met zijn allen zoekende naar een breed verbindend verhaal. Een verhaal waarin verschillende dilemma’s een antwoord krijgen, maar waar we vooral als samenleving breed aan kunnen bouwen. Er bestaat geen wij–zij en toch denken we automatisch snel vanuit dat kader.
Dit kabinet slaagt niet door te vechten, maar door te luisteren als een goede vriend. Een goede vriend die niet staat te applaudisseren bij elke scheet die je laat, maar luistert met empathie naar je dilemma’s en die je zo af en toe verrast met een oprechte en respectvolle ander kijk op de wereld. Dit kabinet heeft een kans van slagen als ze in staat is een verbindend verhaal te vertellen en de aandacht te verleggen van de kampen aan de randen naar het stil zwijgende midden. Niet sexy, maar in het verwaarloosde midden leeft ons enige hoop op een mooie zomer.
Pieter van der Valk
Melkveehouder in Ferwoude
