Wie niet al te lenig is, wil het wel laten om in een spagaat te gaan zitten. Figuurlijk gezien
moeten veel melkveehouders er toch aan geloven. Want welke kant moet je nu met je
benen op, links of rechts?
Een voorbeeld. FrieslandCampina en Arla introduceren vanaf komend jaar een
premiestelsel waarin sturen op CO₂-armere melk flink wordt beloond. Of de melk
inderdaad CO₂-armer is, wordt berekend per kilo melk. Daarmee wordt een intensieve
bedrijfsvoering duidelijk bevoordeeld en gestimuleerd. Dat is opmerkelijk, omdat de hele
politieke en maatschappelijke beweging in Nederland, maar ook in veel andere landen, de
andere kant op is. De roep om extensivering wordt groter en stapje voor stapje wordt daar
ook voor betaald. Onder andere het nieuwe GLB speelt hier aantoonbaar op in met tal van
vergoedingen voor extensivering.
Is het niet ook de taak van de grote boerencoöperaties om daar bij aan te sluiten, de
boer bij de hand te nemen en hem het nieuwe tijdperk in te leiden? Begrijp me goed,
er is niks mis mee dat FrieslandCampina een dikke premie zet op CO₂-armere
melk, als het denkt daar flink geld mee uit de markt te halen. Maar is het ook niet
de taak van FrieslandCampina om te zorgen dat melkveehouders volop bewegen
richting maatschappelijk gewenst? Dat er ook een fatsoenlijke premie wordt betaald
aan melkveehouders die hun dure grasland beschikbaar stellen voor weidevogels
en biodiversiteit? ‘Doen we toch’, zegt FrieslandCampina. Ja, 0,10 cent voor de
extensieve weidevogelboeren en 1,50 voor de intensieve CO₂-boeren. Dat verschil is
veel te groot.
Nog zo’n voorbeeld. De Rabobank heeft de mond vol van duurzaamheid, transitie en
het boeren een nieuw tijdperk in helpen. Maar doen ze dat ook in de praktijk?
‘Melkveehouders die weinig geld lenen en proberen de weg van de ‘low-input’ te gaan, worden afgestraft met een hoog rentepercentage. Zij betalen procentueel meer rente dan melkveebedrijven die een financiering van boven de € 1 miljoen hebben. Dat is raar te noemen wanneer je als bank zegt dat je een koerswijziging of transitie van
de landbouw ten volle ondersteunt.
Landbouwminister Piet Adema zal de agribusiness hier de komende maanden ongetwijfeld op aanspreken, in de discussie over hun bijdrage aan de transitie. Hij zal daarbij ook naar
zichzelf moeten kijken, want de politiek doet volop mee om boeren de spagaat in te drukken. Kringlooplandbouw prediken, maar ondertussen het zover laten komen dat de derogatie eraf is.
Waardoor veel boeren, zeker als ze flink gefinancierd zijn, zich gedwongen voelen meer waardevolle eigen mest af te voeren, extra kunstmest aan moeten kopen en minder grond gaan ruilen met akkerbouwers. Opnieuw een maatregel die de intensivering stimuleert.
De boeren blijven achter, in spagaat en verwarring.
