Accountantskantoor Van der Veen & Kromhout bestaat 50 jaar. De relatiebeheerders van toen en nu blikken terug, samen met twee generaties melkveehouders De Boer in Elsloo. Over een ding zijn ze het direct eens: regelgeving en papierwerk is voor boeren en accountants vele malen complexer dan 50 jaar geleden.
Op tafel bij familie De Boer in Elsloo liggen documenten uit de oude doos. Handgeschreven aantekeningen van de vader van Sander de Boer (70). Onder andere geschriften uit 1944 en uit 1966, toen hulp op de boerderij nog twee gulden per uur kostte. Sander was 20 jaar toen hij in 1974 in het melkveebedrijf van zijn ouders kwam, dat sinds 1929 in de familie is. ‘In dat jaar is onze ligboxenstal gebouwd voor 110 koeien. Toen nog voor 250.000 gulden, inclusief melkstal’, vertelt de oud-melkveehouder. Hij zit samen met zijn zoons Stefan (39) en Wilco (33) om tafel met Fokke Overzet (40), hun huidige relatiebeheerder van accountskantoor Van der Veen & Kromhout en Jetze de Jong (65) die inmiddels met pensioen is. In 1974 is het accountskantoor opgericht. Ze bespreken wat er in de afgelopen 50 jaar is veranderd in de advisering en administratie van melkveebedrijven.
Van der Veen & Kromhout bestaat 50 jaar
In 1974 fuseerden de accountantskantoren van Akko van der Veen en Elbert Kromhout tot Van der Veen & Kromhout. Er werken nu 125 medewerkers. Het kantoor van Kromhout heette toen Van der Meulen en Co en had er ook verzekeringen bij. ‘Als accountant moesten we onafhankelijk zijn en is accountancy gesplitst van verzekeringen’, vertelt Jetze de Jong. Het bedrijf, met vestigingen in Gorredijk en Joure, richt zich zowel op de agrarische sector als het midden- en kleinbedrijf. De agrarische dienstverlening bestaat uit het opstellen van jaarrapportages, belastingadvies, bedrijfswaardering, bedrijfsovername of -beëindiging en agrarische bedrijfsadvies. ‘We hebben tien mensen in dienst, specifiek voor de agrarische sector, waarvan vier relatiebeheerders, zoals ik’, zegt Fokke Overzet. ‘We bespreken onder andere de jaarrekening met boeren en geven bedrijfseconomisch, juridisch en fiscaal advies.’ Daarnaast zijn ondersteuning en uitvoering van de (mest)boekhouding en opstellen van de gecombineerde jaaropgave ook mogelijk.
Boekhouding in schoenendoos
In 1978 kwam De Jong bij Van der Veen & Kromhout werken. ‘Toen was het allemaal nog simpel. Veehouders brachten soms aan het eind van het jaar een schoenendoos met papieren bij ons. En wij maakten een jaarrapport voor de belasting. Boeren wilden alleen maar weten hoeveel belasting ze moesten betalen. De btw-regeling was toen alleen voor boeren die investeerden interessant. De meesten zaten in de landbouwregeling. Advisering had toen vooral een fiscale insteek’, vertelt De Jong.
Hij zag veel veranderen in regelgeving tot aan zijn pensioen in 2022. Zoals bijvoorbeeld de invoering van melkquota in 1984, de verplichte mineralenboekhouding Minas in 1998 en fosfaatrechten in 2018. ‘De boekhouding werd voor melkveehouders steeds complexer en de kostprijs steeds hoger’, zegt De Jong.
Dat zien de broers en maten Stefan en Wilco ook, die het ouderlijk melkveebedrijf in 2021 hebben overgenomen. Ze melken 127 koeien en houden 67 stuks jongvee op 74 hectare grond. Ze produceren ruim 1,2 miljoen kilo melk per jaar. ‘We besteden de mestboekhouding uit, het is gewoon te complex en het kost te veel tijd. We kunnen niet alles zelf doen. Anders komen we simpelweg niet meer toe aan het werk op het melkveebedrijf’, zegt Stefan.
Wilco concludeert dat nieuwe regelgeving altijd alleen maar geld kost. ‘Op zich niet erg. Als je dan maar een zekere investering kunt doen voor 10 of 20 jaar. Maar dat is juist door steeds veranderende regels heel lastig’, merkt Wilco. ‘Alle kosten stijgen, van voer en energie en nu komen er weer hogere mestafzetkosten bij, omdat we 1.500 kuub extra mest kwijt moeten. Het is voorlopig een kwestie van overleven.’ De verwachting is dat de komende tijd veel veehouders stoppen.
‘Dat is zorgelijk voor de sector, maar het biedt ook kansen voor de blijvers’, zegt Wilco.
Fokke Overzet ziet de financiële druk bij melkveehouders ook toenemen. ‘De banken zetten meer druk. Veehouders hebben hogere aflossingsverplichtingen en veel bedrijven zitten krap bij kas’, weet de relatiebeheerder. ‘Daardoor en door grillig beleid, staat investeren in nieuwe stallen on hold. Optimaliseren is altijd een optie, want verschillen in financiële prestaties tussen bedrijven zijn nog steeds groot.’
Meer sturen op cijfers
‘Vroeger stuurden we op melvo’, lacht Sander. ‘Ofwel op melkopbrengsten en voerkosten in guldens.’ Tegenwoordig bestaat de boekhouding uit een hele batterij aan financiële kengetallen. Er kwamen veel meer kostenposten bij door mechanisatie, loonwerk, ki en hogere eisen aan diergezondheid, zoals verplichte entingen. ‘De financieringslasten van melkveebedrijven zijn de afgelopen 50 jaar fors gestegen door hogere prijzen van grond, stalbouw, quotumkosten en later door fosfaatrechten. Op papier is de winst goed, maar door hoge aflossingsverplichtingen is de kasstroom laag’, weet Overzet.
Een halve eeuw geleden deden accountants niet zo veel meer voor boeren dan jaarrekeningen maken voor de inkomensbelasting. ‘Ons doel is nog steeds dat boeren zo min mogelijk belasting betalen. Maar tegenwoordig doen we veel meer dan dat’, stelt Overzet. ‘We presenteren niet alleen de jaarcijfers, maar geven daar ook adviezen bij. Bijvoorbeeld met welke voerkosten je de laatste liters melkt en of dat rendabel is.’
Overzet en zijn collega’s kijken daarbij naar het hele plaatje van een bedrijf en letten ook goed op de vermogenspositie. ‘We adviseren over regelgeving en subsidies en maken ook begrotingen voor grote investeringen. En denken mee of bepaalde investeringen wel verstandig zijn en op welk moment je de investering fiscaal gezien het beste kunt doen.’ De agrarische relatiebeheerders overleggen intern ook vaker met diverse specialisten ofwel collega’s die zijn gespecialiseerd in een bepaald vakgebied. ‘Fiscaal, juridisch, maar ook voor financieringsaanvragen hebben we iemand die precies weet waar een aanvraag aan moet voldoen en waar banken op letten.’
Stefan en Wilco vinden de rekening van hun boekhouder best hoog. ‘Maar dat verdient zich terug door het belastingvoordeel dat wij hebben, omdat Fokke veel meer inzicht heeft in fiscale voordelen voor ons’, zegt Stefan. ‘En hij is een belangrijke sparringpartner bij bedrijfseconomische beslissingen, waar wij ons voordeel mee doen.’
‘Een boekhouder is vooral een belangrijke sparringspartner’
Toekomst maatschap De Boer
Het bedrijf van Stefan en Wilco ligt niet ver van het Drents-Friese Wold. ‘We zijn bestempeld als piekbelaster. Uitbreiding van ons bedrijf is daardoor waarschijnlijk lastig’, vertelt Wilco. ‘Daarom leggen wij de focus op optimalisatie en verduurzamen.’ De broers doen mee aan Foqus Planet van FrieslandCampina. Ze krijgen punten voor kruidenrijk grasland, maximale weidegang, natuur, CO₂-vastlegging en Kalf OK. ‘Dat levert 2,65 cent per liter melk extra op, ofwel € 32.656 bij 1.232.315 kilo melk per jaar’, rekent Stefan voor.
De ligboxenstal uit 1974 is aan vervanging toe. ‘Voordat we investeren in een nieuwe stal, moeten we eerst de hoge mestafzetkosten overleven en duidelijk hebben wat de politiek wil. Omwille van dierenwelzijn en koecomfort, denken we aan een zandbed voor onze koeien. Dat levert ook meer melk op. Het is nodig om een bepaalde hoeveelheid melk te leveren om de vaste kosten beter te kunnen dekken. Extensiveren en minder vee houden is dan ook geen optie’, zegt Stefan.
Overzet geeft aan dat Van der Veen & Kromhout graag weer wil beginnen met bedrijfseconomische studieclubs. De jonge generatie De Boer doet daar graag aan mee. ‘Als je kunt vergelijken met financiële kengetallen van collega’s weet je waar het nog beter kan. En dat gaat ons helpen in optimalisatie van onze bedrijfsvoering’, zegt Wilco.
