Circa de helft van de melkveehouders in Nederland heeft geen verzekering afgesloten voor arbeidsongeschiktheid. Ze hikken aan tegen de hoge premie en hopen zich wel te redden, mocht hen iets overkomen. Met de verplichte AOV voor zzp-ers op komst zal elke boer iets moeten regelen. Een particuliere verzekering lijkt in veel gevallen een betere keuze.
Het werk van een melkveehouder is nog altijd relatief zwaar en niet vrij van gevaren. De kans om deels of helemaal arbeidsongeschikt te raken, is altijd aanwezig. Niettemin heeft naar schatting slechts de helft van de melkveehouders in Noord-Nederland een AOV afgesloten.
‘Vervangend werk is voor ondernemers vaak niet realistisch’
Gerlof Terpstra (57) uit It Heidenskip was een van deze melkveehouders en daar mag hij achteraf gelukkig om zijn. Terpstra runt samen met zijn vrouw Els en zoon Jelle een melkveehouderij in maatschap. Hij liep al langer rond met klachten in rug en handen. Dit werd steeds erger, totdat zo’n drie jaar geleden artrose werd geconstateerd, wat zorgt voor afgeknelde zenuwen en constante pijnklachten. Hij realiseerde zich: als ik zo doorga, kan ik straks helemaal niets meer. ‘Inmiddels ben ik deels arbeidsongeschikt. Jelle werkte eerst veel buiten de deur als zzp-er, maar werkt nu meer dagen thuis.’
Terpstra heeft al zolang hij boer is een arbeidsongeschiktheidsverzekering. Continuïteit voor het familiebedrijf speelde mee in zijn overweging. ‘Zonder AOV kun je je misschien redden door je bedrijf te verkopen, maar dan kan je opvolger niks meer’, verklaart hij. Van zoon Jelle (25) was het al snel duidelijk dat het een boer in de dop was. Daarom was een AOV zeker niet iets om over te twijfelen.
Melkrobots
Nadat Gerlof deels arbeidsongeschikt werd, beseften de Terpstra’s dat ze hun bedrijfsstrategie moesten veranderen. ‘We molken drie keer per dag, om zo de melkproductie nog wat te verhogen. Ja, mijn zoon en ik zijn beide wel fanatiek. Maar dat was niet vol te houden’, geeft hij aan. Bij zijn start was het bedrijf eigenlijk te klein met 25 koeien op 17 hectare, maar inmiddels heeft het gezin een mooi bedrijf opgebouwd met 65 hectare land en 110 stuks melkvee.
Kenmerken van de verplichte AOV
Uitgangspunten in de Basisverzekering arbeidsgeschiktheid voor zelfstandigen (BAZ):
• Verplicht voor alle ondernemers met een Eenmanszaak, Maatschap en Vennootschap.
• Premie bedraagt 6,5% van de winst; maximum € 195 per maand.
• Verplichte verzekeringsduur tot aan de pensioengerechtigde leeftijd.
Wachttijd van 52 weken.
• Uitkering maximaal 70% van het minimumloon.
• Geen uitsluitingen.
• Alleen 100% arbeidsongeschiktheid mogelijk, geen deel afkeuring.
• Verzekering op basis van strenge criteria (geen beroepsarbeidsongeschiktheid)
• Vrijstelling voor ondernemers met particuliere AOV mits aan de criteria wordt voldaan.
• Geen vrijstelling voor Broodfonds verzekerden.
• UWV wordt belast met de uitvoering.
‘Door mijn klachten kwam robotmelken ter sprake. Eerder hadden we daar nooit over gedacht, want melken deden we allebei graag. Sinds twee jaar staan er nu twee melkrobots. Daardoor kunnen we drie melkbeurten per dag aanhouden en hebben we veel minder werk. Jelle doet het ‘s ochtends, de rest van de dag loop ik het na.’
Dat betekent onder meer de displays volgen en dieren die niet goed gemolken zijn, terughalen naar de robot. ‘Verder hebben we ook het voeren verder gemechaniseerd door de inzet van een shovel met schuif. Dit werk kan ik blijven doen. Het geeft een stuk rust en we hebben meer vrijheid om onze eigen tijden te bepalen.’ Door het ontbreken van tijdsdruk kan hij zijn klachten enigszins beperken.
De robots vroegen een flinke investering. Dankzij de uitkering van de verzekering lukte het een stuk makkelijker om de financiering rond te krijgen. ‘Dat heeft geholpen, maar het belangrijkste was dat we een gezond en goedlopend bedrijf hebben.’ Terpstra kan elke collega aanraden een AOV af te sluiten. ‘Ja, het is veel geld. Maar je weet nooit wanneer je wat krijgt. Dat kan ook op je 25e al zijn.’
Geen vrije keuze meer
Met de plannen voor een Basisverzekering arbeidsongeschiktheid zelfstandigen (BAZ) is het afsluiten van een verzekering op termijn geen vrije keuze meer. ‘Het eerste wetsvoorstel is echter kritisch ontvangen door ondernemers en hun belangenorganisaties, waaronder LTO Nederland’, vertelt Henk Reinders van de Goudse Verzekeringen. Hij is specialist AOV bij de verzekeringsmaatschappij en geeft advies aan verzekeringsagenten in de aanloop naar deze nieuwe wet. ‘De premie is hoog, de wachttijd is maar liefst een jaar en de beoordeling wordt gebaseerd op drempelfuncties met passende arbeid. Dat betekent dat een zieke boer verplicht kan worden nog wel zittend werk te doen voor bijvoorbeeld een callcenter, waardoor hij niet in aanmerking komt voor een uitkering’, somt Reinders wat nadelen op.
Ter vergelijking, melkveehouder Terpstra is verzekerd op basis van beroepsarbeidsongeschiktheid. Het is de vraag wat de impact op zijn gezondheid zou zijn als hij zulk werk moest doen en wat dat voor de voortgang van de melkveehouderij zou betekenen. ‘Voor ondernemers zou continuïteit van hun bedrijf het uitgangspunt moeten zijn. Vervangend werk is niet realistisch en zal het herstel van iemand alleen maar frustreren’, vindt Reinders. ‘In sommige situaties kan de BAZ wel een uitkomst zijn. De overheidsverzekering kent bijvoorbeeld geen uitsluitingen, dus zal ook personen met een medisch verleden verzekeren’, geeft hij aan.
Peildatum
Veel ondernemers, maar ook sommige verzekeringsadviseurs zijn nog niet geheel op de hoogte van de gevolgen van de BAZ. Invoering lijkt ver weg, helemaal nu onder druk van de Belastingdienst en het UWV behandeling van het wetsvoorstel in de Tweede Kamer is opgeschoven. Toch adviseert Reinders nu actie te ondernemen. ‘Als zelfstandigen meer grip willen op de voorwaarden van hun verzekering dan moeten zij voor een private verzekering gaan. Wie deze nog niet heeft, kan te rade gaan bij zijn adviseur’, stelt hij.
Belangrijk in dit verband is de peildatum die het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft aangekondigd. Een vóór die datum afgesloten AOV geeft dan een vrijstelling (eerbiedigende werking) mits deze aan bepaalde criteria voldoet. Die peildatum wordt pas gemeld zodra het wetsvoorstel naar de Tweede Kamer gaat. Het is op dit moment niet goed in te schatten wanneer die datum wordt gekozen. Arbeidsongeschiktheidsverzekeringen van na de peildatum kunnen ook vrijstelling krijgen via een opt-out, maar dan zullen de voorwaarden wel strikter zijn.
Contact met adviseur
Melkveehouder Terpstra is verzekerd bij Agriland Assurantieadvies in Leeuwarden. Dit bedrijf begeleide hem ook bij het verkrijgen van een uitkering bij arbeidsongeschiktheid. Volgens Reinders is het met de BAZ op komst voor elke agrarisch ondernemer van dringend belang om contact op te nemen met hun adviseur. ‘Hun rol is nu erg belangrijk. Zij kunnen beoordelen of je bestaande AOV voldoet aan de BAZ, of iets nieuws afsluiten. Elke ondernemer heeft weer een andere situatie, je adviseur kan advies op maat geven door mee te kijken naar de persoonlijke omstandigheden en het hele financiële plaatje.’
