Melkveehouder Eppie Kamstra in Twijzelerheide nam in september een automatisch systeem voor het vullen van de diepstrooiselboxen in gebruik. ‘Ik zocht een systeem dat zorgt voor arbeidsverlichting en waarbij ik niet met een machine over de roosters hoef. Dat systeem heb ik gevonden.’
Melkveehouder Eppie Kamstra (58) is een echte koeienman. De Fries wil het zijn dieren graag optimaal naar de zin maken. Hij werkt daarom al jaren met diepstrooiselboxen. ‘Een koe moet in een goed bed liggen, om de poten te ontlasten’, aldus Kamstra, bij wie weidegang nog nooit ter discussie heeft gestaan. Dat gaat ook niet gebeuren, zo verzekert hij. ‘Koeien horen in de buitenlucht. Geen ligbox kan op tegen de wei. Daar ligt een koe het lekkerst.’
Kamstra heeft een passie voor fokkerij. Hij zet al jaren in op ‘koeien met inhoud en goede poten’. Dat betaalt zich uit. Met gepaste trots vertelt de melkveehouder over de vele tien- en honderdtonners op zijn bedrijf. ‘We hebben 29 koeien met 100.000 liter of meer gehad. Twee koeien hebben zelfs meer dan 160.000 liter gegeven. Daarnaast hebben we ook nog negen koeien met 10.000 kilo vet en eiwit gemolken’, vertelt Kamstra, die de muren van zijn ruime bijkeuken heeft behangen met de ingelijste topprestaties van z’n hoogproductieve dieren. Het rollend jaargemiddelde van de 70-koppige veestapel ligt momenteel op 11.000 kilo, met 4,39% vet en 3,69% eiwit.
Fijn gemalen stro
De diepstrooiselboxen in de stal zijn bedekt met een dikke laag fijn gemalen stro. Jarenlang liep Kamstra dagelijks met een grote zak gemalen stro op zijn schouder over de roosters, om de boxen handmatig aan te vullen. De melkveehouder kan het instrooien van de boxen eigenlijk niet overlaten aan z’n vrouw Boukje (48) en hun dochters Grietje (18) en Tjitske (16). ‘Het was fysiek zwaar werk. Die zakken wogen 23 kilo. Zelfs met een halve zak was het voor hen nauwelijks te doen’, vertelt Kamstra.
Het gezeul met zware pakken strooisel is sinds een paar maanden verleden tijd. Na een gesprek met het bedrijf W.H. Van der Heide – gespecialiseerd in voersilo’s, voertransport en vijzeltechniek – worden de ligboxen op het bedrijf nu dagelijks automatisch gevuld. ‘Ik liep al een paar jaar met het idee rond om m’n boxen automatisch in te strooien’, aldus Kamstra, die het niet ziet zitten om een shovel of mini-trekker aan te schaffen voor het instrooien van de boxen. ‘Ik wil niet met machines over de roosters rijden. De koeien kunnen dan ook niet in de stal zijn. Bovendien krijg je dan ook te maken met extra brandstof- en onderhoudskosten.’
Eén aanspreekpunt
Melkveehouder Kamstra raakt op een landbouwbeurs in gesprek met Van der Heide over zijn wens voor een automatisch strooisysteem. ‘Ik wilde een goed werkend systeem, maar zij hadden op dat moment nog geen ervaring op dit vlak.’ Van der Heide pakte de handschoen echter op en maakte in het voorjaar van 2020 een testopstelling op de zaak, waarbij met verschillende type vijzels werd geëxperimenteerd.
‘Dit had een paar jaar eerder al gemoeten’
Na het succesvol afronden van de testfase werd het systeem in september bij Kamstra geïnstalleerd. De melkveehouder is tot dusverre goed te spreken over de werking ervan. ‘Dit hadden we een paar jaar geleden al moeten doen’, aldus de enthousiaste Kamstra, die vooraf een prijsafspraak maakte met Van der Heide. ‘Ze hebben de techniek van A tot Z geïnstalleerd, zowel het mechanische als het elektrische deel. Daardoor hebben wij maar één aanspreekpunt. Dat vind ik belangrijk. Het systeem draait goed, we zijn er blij mee. Op een kleine aanpassing van de schroefvijzel na hebben we vooralsnog geen storingen gehad’, zegt de melkveehouder.
Arbeidsverlichting
Sinds een paar maanden krijgt Kamstra het gemalen stro in grote balen (big bales) van 600 kilo aangeleverd. Met behulp van een voorlader en een balenklem legt de melkveehouder één baal boven een grote bak. Van daaruit gaat het gemalen stro met een beweegbare vloer richting een schroefvijzel. ‘We werken nu nog met een tijdelijke opstelling. We krijgen een grotere bak, waar exact één baal van 600 kilo in past’, vertelt Kamstra.
Het gemalen stro wordt via schroefvijzels en spiraalvijzels de stal in getransporteerd. In de stal zijn 36 valbuizen geïnstalleerd, één valbuis per twee boxen. De valbuizen worden iedere dag om 11 uur gevuld met een nieuwe lading boxbedekking. ‘We gebruiken 150 kilo gemalen stro per dag’, aldus Kamstra. Omgerekend komt dat neer op iets meer dan 2 kilo per box. Met een hark kan de melkveehouder het gemalen stro gemakkelijk verdelen over de boxen. De valbuizen worden op die manier automatisch geleegd. Kamstra kan de klus nu gemakkelijk overlaten aan zijn vrouw of hun beide dochters. ‘Dit systeem zorgt voor veel arbeidsverlichting’, aldus Kamstra.
Richtprijs € 20.000
De melkveehouder betaalt op dit moment € 129 voor een big bale gemalen stro. Hij vindt het een mooi product voor het bedekken van de boxen. ‘Het gemalen stro is ook mooi spul om samen met de mest op het land te brengen. Het is goed voor het bodemleven’, aldus Kamstra.
Het automatische strooisysteem is niet alleen geschikt voor fijn gemalen stro. Ook producten als vlas, zaagmeel en gehakseld stro kunnen er mee worden ingestrooid. Van der Heide werkt eraan om het systeem ook geschikt te maken voor het instrooien van gescheiden mest.
Het automatische strooisysteem is ingepast in een bestaande situatie. De kosten zijn per bedrijf verschillend. Van der Heide noemt als richtprijs € 20.000. Afhankelijk van de stal en het benodigde aantal vijzels kan de prijs hoger of lager uitvallen.
Mogelijk meer automatisering
Met het oog op de toekomst denken Eppie en Boukje Kamstra er intussen voorzichtig aan om hun melkveebedrijf verder te automatiseren. De 2×6 visgraat-melkstal staat op de nominatie om op termijn vervangen te worden door een melkrobot. Eppie Kamstra neemt echter geen overhaaste beslissingen. Hij wil de voors en tegens rustig afwegen. Tienerdochters Grietje en Tjitske hebben interesse getoond om het bedrijf, waarbij 45 hectare grond in gebruik is, in de toekomst over te nemen. Hun uiteindelijke beslissing zal zeker van invloed zijn op de volgende ondernemerskeuzes van de Kamstra’s.
