Wekelijks de kwaliteit van je eigen vers gras meten zodat je exact weet hoeveel eiwit er nog bij moet in de stal. Of op basis van de meting het ideale maaimoment vaststellen. De nieuwe service van Hoogland BV is uniek in Noord-Nederland en biedt melkveehouders kansen om meer melk uit eigen gras te halen.
Neptunusweg 3, Leeuwarden, donderdagmiddag. Nieuwsgierig kijkt medewerker Willem Duindam van Hoogland BV toe hoe vers gras van melkveehouder Hilse Bosch uit Swichum op het petrischaaltje wordt gelegd. In het mobiele LG-lab – weinig meer dan een handzaam koffertje vol hightech – meet een NIR-sensor driemaal achtereen de kwaliteit van het gras. Na acht seconden verschijnen de waarden op het beeldscherm. Korte tijd later komt er in Swichum een appje binnen met de uitslagen. Bosch weet nu precies de gehalten aan drogestof, VEM, celwanden, eiwit, suiker, NDF en RAS. En dat biedt mogelijkheden. Om snel bij te sturen in het rantsoen bijvoorbeeld. Om het meest geschikte maaimoment vast
te stellen. Of om te kijken wat het effect van een bepaalde bemesting op de samenstelling van zijn gras is geweest.
Zeven testbedrijven
Bosch is een van de zeven melkveebedrijven in Noord-Nederland waarvan Hoogland BV het gras het hele seizoen door wekelijks ophaalt en analyseert. De andere zes liggen in
Hoornsterzwaag, Bolsward, Reitsum, Hurdegaryp, Nijelamer en Garnwerd.
De actuele gehalten en voederwaardes van het vers gras op deze bedrijven gaan niet alleen naar de deelnemers, maar worden ook gepubliceerd in een wekelijkse nieuwsbrief aan
geïnteresseerde melkveehouders. Het verloop van de graskwaliteit wordt per week in grafieken bijgehouden. Zo krijgen melkveehouders meer zicht op de kwaliteit en samenstelling van het verse gras in hun regio. Dat lijkt geen overbodige luxe. ‘We draaien
nu bijna twee maanden en zien behoorlijke verschillen in voederwaarden tussen de gebieden’, vertelt Duindam. Hij is voor melkveehouders de contactpersoon voor de kosteloze service, die startte op 9 april.
Wil een melkveehouder nog een slag scherper en ook uitslagen van het gras op zijn eigen bedrijf? Dat kan. ‘De veehouder kan zich telefonisch aanmelden en krijg dan instructie over het aanleveren van het grasmonster. De vaste aanleveren meetdag is op donderdag’, vertelt Duindam. Tientallen melkveehouders maken inmiddels gebruik van de vers
grasmeting bij Hoogland BV. ‘Het onderstreept dat eiwit van eigen land benutten in het rantsoen een hot item is’, denkt de jonge medewerker. De meting wordt gedaan in samenwerking met LG Seeds, de graszaadleverancier die bedenker en eigenaar is van het
mobiele NIRS-lab voor vers gras.
Fanatieke weider
Terug naar Swichum. Voor de vers grasmonsters trekt Hilse Bosch elke donderdagochtend het weiland in, waar de koeien de volgende dag gaan grazen. Met een schaar knipt hij het gras op graashoogte – 5 tot 7 centimeter boven de grond – op vijf verschillende plaatsen op het weideperceel af, tot de emmer voor de helft is gevuld. Hij legt het afgeknipte gras op een lineaal en daarvan maakt hij een foto zodat ook de grasgroei en de drogestofopbrengst wordt geregistreerd. Het verse gras gaat vervolgens in een luchtdicht plasticzakje naar Hoogland voor de analyse. ‘Vers gras meten is nauwkeuriger voeren’, antwoordt melkveehouder Hilse Bosch op de vraag waarom hij meedoet. ‘Het streven op ons bedrijf is nog efficiënter omgaan met ruwvoer. Dat betekent nog meer vers gras erin. En dat kun je alleen bereiken als je redelijk exact weet wat er in het gras zit.’
Bosch melkt dagelijks zo’n 130 koeien met twee robots en is een fanatiek weider. Er kan volgens hem niets op tegen vers weidegras. Middels omweiden krijgen de koeien dagelijks een vers perceel. ‘Op basis van mijn inschatting van wat er staat aan gras en nu ook de grasuitslagen, stel ik met googlemaps elke dag de omvang van een weideperceel vast.’
14 kilo ds uit weidegras
De hoogproductieve koeien krijgen via de melkrobots alle ruimte om naar buiten te gaan en zitten in het grashoogseizoen dicht tegen 24 uur weidegang aan. In de stal krijgen ze uit kuil en mais zo’n 2 kilo aan drogestof.
Daarnaast halen ze in het voorjaar zo’n 8 tot 9 kilo aan drogestof uit krachtvoer. ‘De overige 12 tot 14 kilo moet uit het weidegras komen’,
zegt Bosch. Met dit rantsoen halen de koeien een melkproductie van 9.300 kilo met 4,37 procent vet en 3,68 eiwit. ‘De vers grasservice zorgt ervoor dat de kennis om het rantsoen af te stemmen toeneemt. Tot nu toe deed ik dat op basis van inschatting, ervaring en goed kijken naar het ureum van de melk, dit instrument komt daar nu bij.’
‘Ik wil weten wat er in zit’
‘Interesse, pure interesse.’ Dat is de reden dat melkveehouder Roelof Jan Riedstra uit Ryptsjerk wekelijks op donderdag even naar Leeuwarden rijdt met vers gras van eigen land. ‘Ik wil weten wat erin zit.’ Hij combineert roterend standweiden overdag met stalvoeren en 25 kilo krachtvoer per 100 kilo melk. Het resultaat is een gemiddelde melkproductie van 11.000 kilo melk per koe. In directe zin anticipeert de jonge melkveehouder niet op de vers-gras-uitslagen. ‘Eén keer meten per week blijft in zekere zin ook een momentopname.’
Indirect wel degelijk. ‘Week-in-week-uit weten wat er op het land staat, helpt je zeker vooruit.’ Hij neemt de opgedane kennis mee in zijn totaalmanagement, waarbij
maximaal melken uit gras een van de speerpunten is. Tot nu toe waren ureum, melkproductie, lactose en vet de parameters. ‘De vers-gras-analyse voegt daar een
nieuwe dimensie aan toe.’
De service heeft voor Bosch extra meerwaarde omdat hij op eigen erf zelf krachtvoer mengt. ‘Als ik op donderdag de uitslagen binnen heb en zie dat er meer eiwit in het gras zit
dan ik had ingeschat, meng ik minder eiwitkrachtvoer bij.’ Dat was in de eerste weken van april het geval. ‘In latere uitslagen viel het eiwit juist tegen en dan meng ik meer eiwitkrachtvoer bij. We kunnen nu dus preciezer voeren, omdat we beter weten wat er in het gras zit.’ Bosch ziet meer voordelen. Sneller extra bijvoeren als de VEM in het weidegras te veel zakt bijvoorbeeld. En het viel hem op dat het gras van natuurland dat hij
liet analyseren met 1080 VEM veel meer voederwaarde had dat hij dacht. ‘Dat was voor mij echt een eyeopener.’
Benutting
Duindam, de grascontactpersoon van Hoogland BV, stelt dat een betere vers gras benutting verder gaat dan alleen een brok voeren met iets minder eiwit. ‘Weten wat er in je gras zit, kan ook betekenen dat je anders gaat beweiden. Dat je anders gaat bemesten. Of dat
je eerder besluit om een perceel te scheuren. Wij als adviseurs kunnen de informatie gebruiken om de veehouder in de richting van hoog kwalitatief eigen ruwvoer te sturen.
Niet alleen door samen gerichter invulling te geven aan het rantsoen, maar ook in het bemestingsadvies, het her- en doorzaaien percelen, de mengselkeuze en het type kunstmest dat het beste kan worden gebruikt. Het is vervolgens aan het vakmanschap
van de melkveehouder om die kennis om te zetten, het liefst natuurlijk in hogere melkopbrengsten en lagere krachtvoerkosten.’
