Helpt het bijvoeren van NutriTek aan melkvee het risico op salmonella te verlagen? Om dat duidelijk te krijgen werd twee keer een jaar lang een proef bij dertig melkveehouders uitgevoerd. De eerste resultaten wijzen op meer weerbaarheid en een hogere melkproductie. Het beeld rond salmonella is ook positief, maar meer diffuus.
Bij vijftien melkveehouders kreeg de veestapel tweemaal een jaar lang per dag 19 gram NutriTek, via de brok per koe per dag, bijgevoerd. Nog eens vijftien melkveehouders deden ook mee aan de hiervoor opgezette proef, maar kregen een placebo. Alle dertig deelnemers, en ook hun adviseurs, wisten niet of ze het additief wel of niet verwerkt kregen in hun brok.
Jelle Bangma was met zijn veestapel van 85 koeien in Nij Beets één van hen. ‘Door enige aanpassingen binnen de proef zou ik na het eerste jaar niet nogmaals meedraaien. Toen dat jaar nog maar net afgelopen was, en er dus een tijdje geen NutriTek meer in mijn voer verwerkt werd, kreeg ik prompt een brief van de GD dat ons bedrijf positief testte op salmonella. Iets wat daarvoor al een tijd niet zo was geweest. Natuurlijk kan dat toeval zijn, maar opvallend was het wel. Ik heb het gemeld en ben daarop toch weer voor het tweede jaar toegevoegd aan de proef.’
Wat is Nutritek?
NutritTek is een gistfermentatie product dat als doel heeft de pensfermentatie, darmgezondheid en weerstand van de koe te ondersteunen. Naast metabolieten bevat NutriTek aanvullende antioxidanten en polyfenolen. Deze bestandsdelen zijn toegevoegd om te zorgen voor een directe ondersteuning van de immuniteit en algemene gezondheid van de koe.
Bangma voert het product, nu de proef al anderhalf jaar afgerond is, nog steeds en heeft ook sindsdien met salmonella geen problemen meer ondervonden. Hij stelt vanaf het begin van de proef redelijk overtuigd te zijn geweest bij de vijftien deelnemers te horen die het product in het voer verwerkt kregen.
‘De voeropname is vrij goed en de koeien glanzen. Ik ben ervan overtuigd dat goed voeren met eigen ruwvoer daarvoor de basis is, maar dit product lijkt te zorgen voor de finetuning. De mest verteert erg goed, dat is ook een teken van gezonde koeien. Ja, het kost € 0,15 per koe per dag, maar als het goed loopt dan ga ik niet op die kosten besparen met het risico het proces te verstoren.’
Salmonella tackelen
Het goede gevoel van melkveehouders bij hoe de koeien presteren. Dat is voor Jan Speerstra van Speerstra Feed Ingredients het belangrijkste compliment dat hij kan krijgen rondom NutriTek. Het fermentatieproduct wordt al langer in de markt gezet met de claim de gezondheid en weerstand van melkvee te bevorderen. ‘Uit Amerikaans onderzoek kwam een paar jaar geleden naar voren dat het salmonella-infecties ook zou kunnen drukken’, vertelt Speerstra. ‘Dit was voor ons voldoende aanleiding om dit ook in Noord-Nederland uit te proberen. Vooral in waterrijke regio’s hier treden immers met regelmaat salmonellaproblemen op. Soms echt lastig als koeien er door moeten vertrekken, maar ook omdat zuivelfabrieken melkveehouders er op af kunnen rekenen.’
Samen met ABZ De Samenwerking en Diamond V werd de proef ontwikkeld en uitgevoerd. Maandelijks werd van alle dertig deelnemers een tankmonster genomen om de antistoffen tegen salmonella in beeld te krijgen.
Uit de resultaten blijkt dat de gemiddelde melkproductie van de groep bedrijven die NutriTek bijgevoerd kreeg 1,33 kilo per koe per dag meer steeg dan bij de controlegroep. Ook lag het aantal antistoffen voor salmonella lager. ‘Belangrijke kanttekening daarbij is dat dat helaas niet geldt voor de bedrijven die al een status van verhoogd risico hadden op salmonella. Uit de proef komt naar voren dat koeien die al te veel last ondervonden van salmonella geen voordeel hebben van NutriTek bijvoeren. Voor bedrijven waar salmonella nog niet voor grote problemen zorgt, geldt juist wel dat zij er gemiddeld gezien voordeel bij hebben en het risico op salmonella-infecties kleiner zagen worden.’
‘De extra kosten neem ik graag voor lief’
Belangrijker vindt Speerstra dat veel gebruikers er positief over zijn en blijven. ‘Wij claimen altijd al dat NutriTek de weerstand bevordert en daarmee helpt de gezondheid van het melkvee beter op peil te houden. Ook al is dit een beperkte praktijkproef, het is toch mooi te zien dat dit ook het beeld is wat uit de resultaten naar voren komt én door de meeste deelnemers zo wordt ervaren.’
Overtuigd geraakt
Wilbert Eppinga is zo’n deelnemer aan de proef met positieve ervaringen, terwijl hij in de placebo-groep zat. ‘Wij hadden al een paar jaar iets te veel problemen binnen de melkveestapel. Klauwproblemen die te lang aanhielden en bijvoorbeeld vage klachten bij koeien met weinig spierkracht in de voorbenen. Dat terwijl ik durf te stellen dat we er redelijk bovenop zitten en niet te zuinig voeren’, licht de melkveehouder uit Nijemirdum toe die daar ruim 115 koeien melkt met twee melkrobots. ‘Ik stond er dan ook zeker open voor om mee te doen aan deze proef. Maar al snel had ik het idee dat het additief er gedurende de proef bij ons niet in zat. Dat bleek later ook te kloppen. De koeien bleven matig presteren’, vertelt Eppinga.
Toen de voorlopige resultaten begin 2022 met hen werden gedeeld, twijfelde hij niet lang om het additief alsnog te gaan gebruiken. ‘Ik wil niet overdrijven en het is heus geen wondermiddel. Daarvoor ben ik ook veel te nuchter. Feit is echter dat het sinds die tijd beter loopt. De koeien geven nu 34 kilo melk gemiddeld per dag en dat is lange tijd niet zo geweest. Ze zijn weerbaarder en lopen beter op de melkrobots. In de robots krijgen de melkkoeien het ook gevoerd via de brok en voor de droge koeien strooi ik dagelijks wat over hun voer aan het voerhek.’
Kostprijsverhogend
Salmonella was bij Eppinga al jaren eigenlijk geen probleem en dat is nog steeds zo. Over de invloed daarop kan hij dus weinig zeggen. ‘Ik weet wel dat het product kostprijsverhogend is. Maar mijn stelregel is dat de koeien het goed moeten hebben en dat de resultaten dan vanzelf wel komen. Gelukkig blijkt dat de laatste anderhalf jaar ook weer. Daarom wil ik niet meer zonder en neem ik die extra kosten voor lief.’
